DE WEERGODEN SPEELDEN ONS GISTEREN PARTEN EN NODIGEN WIJ IEDEREEN UIT DIE AANWEZIG WAS UIT OM DEZE FANTASTISCHE VOORSTELLING ALSNOG IN ZIJN GEHEEL TE KOMEN BEKIJKEN

We balen er enorm van dat we de voorstelling gisteren kort na de pauze voortijdig moesten staken. Voor de pauze had de techniek, vanwege de harde wind en regen, grote problemen met het licht en geluid. De intentie was om de voorstelling af te maken maar vlak na de pauze is er enorme schade ontstaan aan de achterzijde van de black box, waardoor de wind open spel kreeg. Er werden op dat moment windsnelheden gemeten van 75 km per uur, terwijl het decor berekend is op windsnelheden tot 65 km per uur. Het werd toen onverantwoord om door te spelen. In samenspraak met de veiligheidscoördinator hebben we op dat moment moeten besluiten de voorstelling te staken.

De verzekering dekt deze weersomstandigheden helaas niet. Maar wij, als organisatie, willen toch iedereen die gisteren aanwezig was compenseren door een nieuw ticket aan te bieden. We willen iedereen de kans geven om toch deze fantastische voorstelling in zijn geheel te kunnen bekijken. Aangezien de verzekering niets gaat doen, kunnen wij helaas geen geld terugstorten. Omdat de 1e rang zo goed als uitverkocht is voor deze laatste week, kunnen wij alle bezoekers van gisteren 2e rang kaarten aanbieden. Iedereen die gisteren aanwezig was, krijgt persoonlijk bericht met een omboekcode. Nogmaals, we vinden het heel vervelend, doen ons uiterste best en we hopen op je begrip.

‘Schitterend decor.’

‘Absoluut de moeite waard’,’Prachtig avondje uit’ ‘Wat een verhaal, wat een cast!’. De flink opgezette tribunes van het theaterspektakel De Ontdeckingh aan de boorden van het IJsselmeer in Enkhuizen mogen dan niet alle avonden stampvol zitten, dat ligt niet aan het enthousiasme waarmee het publiek dit bijzondere schouwspel in het speciaal hiervoor aangelegde openluchttheater heeft ontvangen. Producent Frans van Leeuwen, en alle vakmensen met wie hij zich omringd weet voor deze productie, mogen hun handen dichtknijpen met zoveel lovende recensies, niet alleen op musicalsites maar ook via Facebook en andere sociale media.

Zegt het voort

Dat is wellicht niet in de laatste plaats te danken aan acteur Alfred van den Heuvel, die zich spontaan opwierp als spreekstalmeester. Niet alleen promoot hij met aanstekelijk enthousiasme het theaterstuk, ook moedigt hij het publiek aan om vooral hun eigen bevindingen over deze bijzondere avond via de sociale media te delen met vrienden en bekenden. En zoveel mogelijk foto’s te maken tijdens de voorstelling, kom daar maar eens om in een doorsnee theater. Zegt het voort! Zegt het voort! En dat doen velen, tot tevredenheid van de producent.

Inkijkje

De Ontdeckingh geeft een inkijkje in het Enkhuizen van 1572, aan de vooravond van de Gouden Eeuw. Toen de stad zich als een van de eerste steden te weer stelde tegen de terreur van de Spanjolen en zich scl1aarde achter de Prins van Oranje. Op een immens toneel, tegen een ingenieus audiovisueel decor, komen deze roerige tijden tot leven. Het leven in de stad, de tegenstellingen tussen rijk en arm, maar ook de ontdekkingsreizen van mannen als Dirck China en Jan Huygen van Linschoten worden verbeeld door vijf professionele acteurs, samen met leden van theatergezelschap De Cast uit Enkhuizen. Een behoorlijke klus voor regisseuse Esther Lagerweij, die voor iedere voorstelling weer schaaft aan scenes en script. Daarmee wint De Ontdeckingh, in de zestien avonden dat op het Enkhuizerzand in de open lucht wordt gespeeld, steeds aan vaart.

Van Leeuwen: ,,We hadden een relatief kleine voorbereidingstijd, we hebben niet lang op locatie kunnen repeteren. Dan zie je dat sommige stukken te lang zijn of dat iets niet helemaal werkt. Zo verandert het stuk voortdurend.” De Ontdeckingh leunt ook qua techniek op behoorlijk wat vakmanschap. Van theatertechnicus Wannes van der Veer, bijvoorbeeld, maar ook van musicus Tim Knol uit Hoorn, die tekent voor de pakkende songs in het stuk. En op Van Leeuwens eigen creativiteit. Samen met Eric Wolkers heeft hij het decor opgezet, verantwoordelijk voor een niet onaanzienlijk deel van het spektakel met z’n wisselen de beelden. Het spel met licht, de wijze waarop ‘verteller’ Dirck China letterlijk in het decor tot leven komt en de vele beeldgrapjes die de goede kijker zeker niet ontgaan.

Lovend

Van Leeuwen is blij met de vele lovende reacties. ,, We zitten niet alle avonden vol, mensen morren wel eens over de prijs, maar voor een wedstrijd van Ajax betaal je meer, en dan moet je tot de 89e minuut wachten tot je kunt juichen. Dat gebeurt bij ons eerder. Het is gewoon een heel grote productie, met veel kosten. Maar het is ook een plezier om aan het eind van de voorstelling aan de poort te staan en al die laaiende reacties te horen. Daar doen we het uiteindelijk voor.”

Met korting naar het theater

De Ontdeckingh heeft een aantal aanbiedingen om bezoekers te trekken. Het speciale NHD arrangement, waarbij lezers van de krant voorafgaand aan de voorstelling aanschuiven voor een uitgebreid driegangendiner in de Herberghtent op het festivalterrein is inmiddels uitverkocht. Wel kunnen er nog 1e en 2e rangskaarten besteld worden met de speciale NHD10 code. Dit geldt alleen voor abonnees van het Noordhollands Dagblad. Zij krijgen tien procent korting en een welkomstdrankje. Om meer jongeren naar het theater te trekken én te interesseren voor de geschiedenis, werkt De Ontdeckingh bovendien samen met Oud Enkhuizen voor een speciale actie. Oud Enkhuizen vindt het belangrijk de jeugd op een speelse manier kennis te laten maken met de historie van de stad. Jongeren onder de 21 jaar kunnen op dinsdag 28 en woensdag 29 augustus voor 20 euro naar het openluchttl1eater onder de noemer ‘Jonge Ontdeckers’. ID mee graag. De Ontdeckingh biedt voor wie geen genoeg kan krijgen van deze bijzondere voorstelling ook nog een Meet&Greet Treatment aan. Bezoekers die hier interesse in hebben worden ontvangen met prosecco. ze krijgen een persoonlijke rondleiding op het festival­terrein en achter de schermen. De voorstelling wordt gezien vanaf eersterangs stoelen en na de voor­stelling is er een meet & greet met enkele hoofdrolspelers.

Deze aanbieding is geldig op donderdag 30 en vrijdag 31 augustus. Per avond is slechts een gering aantal plekken beschikbaar om het een select gezelschap te houden. kosten zijn 75 euro p.p.

Veel kaartjes op het laatste moment

Een grote productie als De Ontdeckingh heeft veel publiek nodig om ook financieel te kunnen draaien, dat is duidelijk. Producent Frans van Leeuwen is, pakweg halverwege de zestien voorstellingen die het gezelschap in het openluchttheater brengt, niet ontevreden over de opkomst, al zijn tot nu toe niet alle stoelen bezet. Op de vraag hoeveel publiek De Ontdeckingh nodig heeft om uit de kosten te komen, laat hij niet het achterste van zijn tong zien. Maar de tribunes, die pakweg 1400 man publiek kan herbergen, moeten toch wel voor de helft gevuld zijn om quitte te draaien. Of dat ook gaat gebeuren? ,,Dat is lastig te zeggen. Wij zijn heel blij dat iedereen zo laaiend enthousiast is en dat deelt via sociale media. En ook de recensies zijn vrijwel allemaal positief. Daar wachten mensen toch op, voordat ze een besluit nemen. We zien dat de eerste rang heel snel gaat, die kaartjes zijn de n1eeste voorstellingen wel uitverkocht. Veel mensen kopen op het laatste moment een kaartje, waarbij ze ook afwachten of het mooi weer wordt. Dat kon je de afgelopen dagen merken, toen het heel mooi was. Het blijft een voorstelling in de buitenlucht, dan zijn we toch afhankelijk van het weer.”

’Wat staan jullie daar te doen? Ik mag jullie niet zien!’. ’Denk om je zenders bij het vechten!’.

Het is dinsdagmiddag, vier dagen voor de première van het theaterstuk De Ontdeckingh, dat zich aan de boorden van het IJsselmeer ontrolt. Het is de eerste dag dat regisseuse Esther Lagerweij alle puzzelstukjes van het spektakel rond mannen als Van Linschoten en Dirck China in elkaar past op de oorspronkelijke set.

De zon schijnt, maar ze houdt het hoofd aardig koel terwijl ze vanaf de nu nog lege tribunes haar aanwijzingen het toneel op roept. ,,Gebruik niet het woord ’hoeren’. Zeg maar ’vriendinnen’,’’ adviseert ze een van de kroeglopers, die de barmeid moet toesnauwen. En tegen de spelende kinderen, voor op het toneel: ’Ga maar naar de groentekraam, pak ’n appel.’’

Megaklus

Na de Thuishaaldertjes wacht Esther een nieuwe megaklus. Ruim vijftig spelers af en aan op het toneel, de scenes die tot nu toe avond aan avond gerepeteerd zijn, de liedjes, de muziek, het decor, de belichting, het moet nu één worden. ,,We maken geen verschil tussen de professionele acteurs en de amateurs, iedereen is hier professioneel bezig. Iedereen is heel erg gemotiveerd en werkt keihard.’’

Vijf weken lang heeft de cast van De Ontdeckingh avond aan avond geoefend, de laatste week stond er een constante druk. En nu moet het gebeuren. Iedereen kent zijn of haar tekst, het geoefend oog van de regisseuse, bijgestaan door de mannen van licht en geluid, moeten de rest doen. ,,Het is een megaklus, maar ik heb er vertrouwen in.’’

Lijk

Ze geeft nog een aanwijzing. De kar waarop straks het lijk komt te liggen moet van het toneel. Acteur Ian Bok, die slechterik Blauhulck neerzet, dolt met een paar kindacteurs. ,,Waarom heb jij die hoofddoek om?!’’ ,,Omdat ik het warm heb en m’n pet vergeten ben!’’ Dan: actie! En weer gaat het van vooraf aan. De muziek zet in, een jonge knul stapt naar voren en zingt over de nieuwe generatie, over onze tijd en over de nonnen en papen die weg moeten. Esther knikt zo nu en dan goedkeurend, lacht voluit om een grap en grijpt dan weer in. ’Wat zit jij daar te staren?! Jullie zijn in gesprek!’ Want ook het stille spel moet tot in de puntjes beheerst worden.

En dan is het zomaar donderdagavond. Nog twee dagen. De generale: iedereen in kostuum. Nu gaat het erom. Spreekstalmeester Alfred van den Heuvel schraapt zijn keel en stapt het immense toneel op en bijt het spits af van een bijzondere voorstelling. ,,Ik wil u iets vertellen over Enkhuizen. Er was een tijd dat dit een mondiale grootmacht was..’’

Voor lezers van deze krant is er op zondag 26 augustus een speciaal NHD-arrangement, waarbij zij voorafgaand aan de voorstelling kunnen aanschuiven voor de daghap, een welkomstdrankje en live muziek. Mits zij bij het reserveren van hun kaarten de kortingscode NHD268 invullen, krijgen zij 11 euro korting op de totaalprijs. Daarnaast kunnen abonnees de overige voorstellingen met 10 procent korting bezoeken, door in het bestelproces de code NHD10 in te vullen.

NHD  | Tanja Koopen |  17 augustus 2018

,,Zou jij niet eens een theaterstuk willen maken over Dirck China?’’, vroeg bloembollenteler Jan de Wit aan producent Frans van Leeuwen, kort na diens succes met ’De Thuishaaldertjes’. December vorig jaar lanceerde de onvermoeibare Enkhuizer zijn plannen voor een nieuw spektakel over avontuur, dood en verderf, nu met als rode draad de levens van mannen als Dirck China, Jan Huygen van Linschoten en Lucas Janszoon Waghenaer. Het resulteerde in ’De Ontdeckingh’, een spektakelstuk dat zaterdag in een professioneel opgezette openluchttheater op het Enkhuizerzand in première ging. En weer maakt Van Leeuwen de hooggespannen verwachtingen meer dan waar. ’De Ontdeckingh’ geeft een inkijkje in het Enkhuizen van 1572, aan de vooravond van de Gouden Eeuw. Een stad die toen nog hoog in aanzien stond en als een van de eerste steden zich te weer stelde tegen de terreur van de Spanjolen, tegen de Hertog van Alva, en zich schaarde achter Prins Willem van Oranje.

Lichtekooien

Die roerige tijden komen tot leven op een immens toneel, tegen een ingenieus audiovisueel decor, dat beelden van de historische stad afwisselt met beelden aan boord van de schepen die de ontdekkingsreizigers naar het verre Azië brachten. Want ’De Ontdeckingh’ gaat niet alleen over het leven in het Enkhuizen van toen, met zijn armoe en zijn onrecht, zijn kroegen en zijn lichtekooien, het gaat ook over de onbedwingbare nieuwsgierigheid en reislust van mannen die de wereld willen ontdekken, en daarmee de fundamenten leggen voor het Nederland van nu. En dat dat allemaal begon in Enkhuizen, dat moet voor veel Enkhuizers, die zaterdag de hoge tribunes beklommen om de première mee te beleven, een eyeopener zijn geweest. Het stuk begint sterk met een fel protestlied tegen papen en nonnen, net als de overige muziek een fraai staaltje vakmanschap van de hand van Tim Knol. Vervolgens wordt even de tijd genomen voor een schets van het stadsleven zoals zich dat destijds afspeelde. De kinnesinne tussen de weeskinderen en het rijkere kroost wordt aardig neergezet door de jeugd van theaterschool De Cast, het geesteskind van regisseuse Esther Lagerweij. Het geroddel in de kroeg, het gelonk van de hoeren die in het opzwepende ’Wijven met ballen’ heel goed duidelijk maken wie nu eigenlijk de macht in handen heeft.

Vooral na de pauze krijgt het stuk vaart, als de tomeloze ambities van de jonge Jan Huygen en zijn interesse richting de Oost volop de ruimte krijgen. Hij reist zijn grote voorbeeld Dirck China achterna naar Goa, een Portugese kolonie in India, in die tijd een jarenlange reis. Het roerende afscheid, de dood van zijn vader waar hij pas jaren later van hoort, het leven in vreemde culturen; we krijgen het allemaal te zien. Met als resultaat na een bijna thrillerachtige twist de slimme manier waarop Jan de waardevolle Portugese zeekaarten in handen krijgt, die Nederland veel welvaart zullen brengen. ’De Ontdeckingh’ wordt gedragen door een handvol professionele acteurs, van wie vooral Boy Ooteman opvalt als de flamboyante Dirck China, die als verteller zowel voor als achter de schermen, zo nu en dan spelend met het publiek, de scènes aaneenrijgt. Maar ook het kat- en muisspel tussen de vileine slechterik Blauhulck, een sterke rol van Ian Bok, en de uitdagende hoerenmadam Trijn (Megan Roele) zorgt voor spanning in het stuk. Jan Huygen (Jeroen C. Molenaar) en zijn Reynu (Willemijn Maandag) leveren de romantiek en tragedie in hun verlangen naar elkaar tijdens zijn lange reizen, en het verdriet om hun overleden kind.

De spelers van De Cast vormen hieromheen een waardevolle aanvulling. Zij vullen het toneel, presenteren zo nu en dan een knap tableau vivant en zorgen voor de vrolijke noot (Neeltje en haar strijd met de schandton en de kreupele leproos) waarmee ’De Ontdeckingh’ doorspekt is. En die de toeschouwer tegelijkertijd tonen dat het leven in de Gouden Eeuw ook bepaald geen sinecure was. Natuurlijk gaat er tijdens zo’n eerste voorstelling ook af en toe wat mis, maar het publiek heeft het niet in de gaten of vindt het niet erg. Bovendien wordt er handig geïmproviseerd, bijvoorbeeld als plotseling de spelden van een rok loslaten en een 21e-eeuwse damesslip in beeld verschijnt. Zeker 150 mensen werkten mee aan ’De Ontdeckingh’, zowel voor als achter de schermen, onder wie een groot aantal vrijwilligers. Tijdens haar megaklus sprak regisseuse Esther Lagerweij de wens uit het stuk tot één geheel te smeden. Dat is haar gelukt. Het decor, de spelers, de muziek, de techniek; alles versterkt elkaar en maakt ’De Ontdeckingh’ tot wat het is: een theaterspektakel dat maar liefst zestien voorstellingen lang voor een groot publiek aan de boorden van het IJsselmeer wordt neergezet.

Groot publiek waard

Producent Frans van Leeuwen weet zich opnieuw omringd door vakmensen, zoals Eric Wolkers, mede verantwoordelijk voor de decors, theatertechnicus Wannes van der Veer en musicus Tim Knol. Ook dat is zijn kwaliteit. ’De Ontdeckingh’ is een groot publiek waard, groter dan Enkhuizen zelf. Of zoals minister Stef Blok, tegenwoordig zelf Enkhuizer, het voor de première verwoordde: ,,Het gezegde luidt dat in Alkmaar de victorie kraaide, maar eigenlijk gebeurde dat gewoon een jaar eerder al in Enkhuizen.’’

‘Echt geweldig hoe verhaal Dirck China wordt verteld’

De ‘oohs’ en ‘aahs’ zijn niet van de lucht als het publieks zaterdagavond de openluchttheaterzaal van ‘De Ontdeckingh’ in Enkhuizen betreedt. Er is dan nog geen noot gezongen, geen woord gesproken en geen animatie geprojecteerd. Alleen al het imposante decor en de sfeer die er hangt roepen bewondering op bij de bezoekers. Na afloop zijn de reacties nog enthousiaster. ,,Het is echt geweldig hoe het verhaal van Dirck China hier wordt neergezet”, vertelt bloembollenteler Jan de Wit, terwijl hij een medewerkster van de Chinese ambassade naar de uitgang begeleidt. “Ik vertel ditzelfde verhaal al jaren tijdens mijn handelsmissies in China en Japan, maar om het zo tot leven te zien komen, is fantastisch. Wat het nog mooier maalk, is de bijdrage van de kinderen van De Cast.” Tim Knol, die de muziek voor de voorstelling componeerde, is onder de indruk van de grootse opzet van het theaterspektakel. ,,Frans van Leeuwen heeft het hem toch weer geflikt, knap hoor.” De vele familieleden in het publiek zien zaterdag hoe ook de amateurspelers af en toe de show stelen. De loftuitingen zijn niet van de lucht. Hoe vaak kom je na afloop van een voorstelling ouders tegen die trots verklaren: ,,Onze dochter speelde een hoer.” Minister Stef Blok, die de première officieel opende, was ,net zijn echtgenote Ingrid zeer lovend. ,,Prachtig hoe het spel is gecombineerd met de beelden die via de theatertechniek werden opgeroepen. Wat hier is gepresteerd, is uniek voor West-Friesland. Een mooie voorstelling die het waard is om door veel mensen gezien te worden.”

Hij is nog even onderweg naar Hoorn om wisselgeld op te halen. Iemand moet het doen.

Bij de generale zag hij nog een paar foutjes. Moest even hersteld. Zijn speech heeft hij ingekort, want de spelers onder de 13 mogen niet langer op het toneel dan tot 23 uur. Een printplaat in de geluidtafel begaf het: nachtwerk En oh, ja de gemeente komt zo het terrein afschouwen. Frans van Leeuwen is acht kilo afgevallen en heeft de laatste weken nauwelijks zijn bed gezien. Maar de initiator van het spektakelstuk De Ontdeckingh, dat vanavond in première gaat, hoor je niet klagen.

,,Ik was wel wat gewend. Ik heb eerder grote projecten gedaan, maar dit is wel een giga onderneming. Ik had dit nooit gekund zonder de hulp van alle vrijwilligers. Ik denk dat er 120 mensen mee bezig zijn geweest, met de bedrijven erbij wel 150.”

Hij geeft het zelf toe: hij kan slecht dingen loslaten. ,,Dus ja, dit gaat wel gepaard met dikke vette stress. De laatste loodjes, bij de première valt er wel wat zorg weg.” Twee weken van dagelijkse voorstellingen op het Enkhuizer Zand. Dan is de kaartverkoop nog wel een puntje. ,,Veel mensen wachten tot het laatste moment. Het begint nu aardig te lopen. Dan vinden ze het ‘vrij duur’. Maar je krijgt er wel een spektakel van terug van hier tot Tokio. Een kaartje voor Ajax is duurder. Ik zeg: ‘nodig je vrouw uit, ga lekker eten daar, dan heb je een onvergetelijke avond.”

Hij steekt zijn nek uit en echt, hij wordt er niet rijk van. ,,Al die bedrijven die hierbij betrokken zijn, het is super professioneel. Het decor, het geluid, de animaties. Het kan altijd beter en mooier, maar het ziet er gewoon heel goed uit. Ik krijg reacties van mensen, die zeggen: ‘dit hebben we nog nooit meegemaakt.’

Acteur Alfred van den Heuvel, die zich al vrijwilliger aanmeldt, met hekken sjouwt. ,,Het is waanzinnig. De Thuishaaldertjes was een verhaal dat makkelijker te vertellen was. Dat veel mensen herkennen. Dit is zo’n oud verhaal, maar wel de aanzet tot de onafhankelijkheid van Nederland en nooit verteld. Een Enkhuizer verhaal.” Vanavond heeft hij even rust, tot die tijd gaat hij door. ,,Want het moet gewoon goed zijn.”

NHD  | Tanja Koopen |  18 augustus 2018

Terwijl op een steenworp afstand wordt gerepeteerd voor De Ontdeckingh zijn de ondernemers die de catering op zich hebben genomen volop bezig met de inrichting. Zij zorgen er met twee tenten voor dat het de bezoekers van het theaterspektakel op het gebied van eten en drinken aan niets hoeft te ontbreken.
Henk Jan Bok, Willem Hansen en Thomas de Boer vullen het drankgedeelte in. De Enkhuizer ondernemers zijn tijdens het ontwikkelen van de plannen bij De Ontdeckingh betrokken.

Contact

,,Toen het op het recreatieoord zou komen, aanvankelijk vlak bij de camping, heb ik contact opgenomen. We gaan het nu met z’n drieën doen: Café Bok, Slijterij De Dijk en het Strandpaviljoen Enkhuizen”, vertelt De Boer, die het grootste deel van de planning en voorbereiding op zich heeft genomen.
In de grote tent kunnen de bezoekers in de pauze en na afloop iets drinken. Ook wordt hier vóór de voorstelling de maaltijd opgediend voor de theaterliefhebbers die van De Ontdeckingh een complete beleving willen maken.

Theatermaaltijden

De theatermaaltijden worden verzorgd door Tocat Culinair uit Hem. Chef-kok Frans ten Oever heeft een menu samengesteld waarbij het verleden naar het heden wordt vertaald. ,,We hebben boerenbrood en soep met groenten en aardappel. Het hoofdgerecht is langzaam met paradijszaad gestoofde runderlap. Dat zaad komt van Nieuw Guinea en is een soort peper maar met een zoetstof, dat geeft een heel aparte smaak.”
Er komen ‘vergeten’ groenten op tafel, als gele wortel en pastinaak en gebakken aardappelen met spek. ,,We hebben er lang over nagedacht en het is een beetje de volkse keuken van die tijd. Als dessert is er een kabinetpudding met rozijnen, een koekje en bigaro’s, een soort zoete kersen. Deze wordt lauwwarm opgediend.”
Afhankelijk van de drukte werken er in de horecatenten rond de voorstellingen zes tot tien mensen van het Strandpaviljoen en Café Bok.

NHD  |  Theo Groot  |  16 augustus 2018

Liefde voor verre streken, kameraadschap en hechte vriendschap, spanning en ontroering. Dat alles in een verhaal dat ’leest’ als een jongensboek. De bezoekers aan het theaterspektakel ’De Ontdeckingh’ , dat zaterdag op het Enkhuizer Zand in première gaat, wacht een scala aan emoties, zoveel is zeker voor Annet Langedijk. Zij is met anderen verantwoordelijk voor het script van het theaterstuk. Op haar bureau ligt de behangrol, waarop de tijdslijn is uitgeschreven die de basis vormt van het verhaal over de avontuurlijke Enkhuizers en hun ontdekkingen in den vreemde. Maar ook over de foute Blauhulck.

Historie

Nadat het idee ontstond voor een stuk over Dirk China is Annet in de historie gedoken. Zij ontdekte de verbanden tussen mannen als Paludanus, Dirk China, Waghenaer en Jan Huygen van Linschoten, wiens avontuurlijke leven uiteindelijk de rode draad vormt in het stuk. Levens die de meeste Enkhuizers slechts kennen van de straatnaambordjes. Voor Annet is een wereld opengegaan. ,,Over Jan Huygen is het meest te vinden, zijn leven leest echt als een jongensboekverhaal.’’

Leergierig

Hij kwam in 1562 van Haarlem naar Enkhuizen, ging als leergierige 16-jarige naar Sevilla, sprak veel talen, deed veel ontdekkingsreizen, rondde twee keer De Noord en trouwde uiteindelijk met burgemeestersdochter Reinou Semeinz, waarna hij op het stadhuis kwam te werken.

De Ontdeckingh is zeker geen saai geschiedenisverhaal. Scenarioschrijver Rosita Wolkers heeft zich ermee bemoeid, Dick Feld heeft de dialogen aangescherpt, waarna regisseuse Esther Lagerweij haar sausje met humor er nog weer overheen gegoten heeft. Annet: ,,Het is echt van ons allen en geworden wat we voor ogen hadden: een verhaal van vriendschap, spanning en ontroering, gebaseerd op feiten. Tijdens de eerste doorloop in de Nieuwe Doelen waren er al ouders in tranen. Ik wist er zelf weinig van, het is zo leuk om je dan te verdiepen in die tijd, hoe ze leefden. Ik ben echt onder de indruk van het eindresultaat.’’

NHD  | Tanja Koopen |  15 augustus 2018

Dertig microfoonzenders, 28 speakers, twee enorme videobeamers met eigen koeling, 3745 meter stroomkabel, 944 meter datakabel, 5443 meter steigerpijp, 189 lampen, 1350 stoelen. Op het Enkhuizer Zand verrijst uit het niets een giga openluchttheater waarin de komende weken De Ontdeckingh wordt gespeeld. Voor de acteurs zal het wennen zijn. Voor velen is het toneel van de Nieuwe Doelen al een behoorlijke speelruimte, op het recreatieoord is er een veelvoud aan bühne te vullen.

De spin in het technische web van de voorstelling is oud-Enkhuizer Wannes van der Veer (30), die in samenspraak met producent Frans van Leeuwen het licht en geluid heeft ontworpen en verantwoordelijk is voor de complete theatertechniek. Maandag begon hij met een ploeg mensen aan de opbouw en tot en met de dag na de première zal hij er nog intensief mee bezig zijn.

,,Het is mijn beroep, maar voor mij is dit ook een unicum om op deze schaal te werken. Leuk om mee te maken en deze ervaring op te doen. Het is hard werken, we moeten in korte tijd veel doen. Tot nu toe zijn we nog bezig met de ‘harde’ opbouw, zoals de tribune en de basis van het decor, vandaag komt er een vrachtwagen vol technische uitrusting. Dan gaan we tot tien uur ‘s avonds door en de laatste dagen tot een uur of twee ‘s nachts.”

De ambitieuze muziektheaterproductie rond de Enkhuizer ontdekkingsreiziger Jan Huygen van Linschoten en cartograaf Lucas Janszoon Waghenaer heeft een vracht aan techniek met projecties zoals bij De Thuishaaldertjes, maar dan van een fors maatje meer. Alleen al het toneel meet 37,5 bij 10 meter, daarachter zijn plateaus op diverse niveaus waarop wordt gespeeld en beelden worden geprojecteerd van onder meer schilderijen, schepen, interieurs en gebouwen. Het toneel wordt omsloten door twee dijken.

De ruwe opbouw wordt door gespecialiseerde bedrijven met steigermateriaal uitgevoerd. ,,Dat moet gewoon goed gebeuren voor de veiligheid. Ook de tribune is door een bedrijf geplaatst. Wel hebben we het aantal iets luxere eerste rangs stoelen in het midden verhoogd. Daar is bij de kaartverkoop veel belangstelling voor”, weet Van der Veer.

Alleen het achterdeel van het toneel wordt overdekt. ,,Als we alles overkappen, zouden we bij windkracht vijf de voorstelling al moeten annuleren. We hebben wel rondom watertanks voor een contragewicht van 56.000 kilo, de brandweer is ze al aan het vullen.” Dit weekeinde wordt met zeven technici alle apparatuur op zijn plaats gezet en gehangen. Maandag beginnen de repetities met de acteurs. Die moeten uiteraard aan de enorme ruimte wennen, maar dan ook worden het licht en het geluid gefinetuned.

Van der Veer werd op de RSG Enkhuizen al gegrepen door de theatertechniek, waar hij door docent Frédéric Dorfmann mee in aanraking werd gebracht bij cabaret en de schoolrevues. Op zijn zeventiende werd hij toegelaten tot de Hogeschool voor de Kunsten, waar hij in vier jaar op de opleiding Techniek en Theater een allround theatertechnicus werd. De twee jaar daarna haalde hij zijn Master of Scenography aan het Frank Mohr Institute. Hij werkte freelance aan producties voor onder meer Orkater, het Nationale Toneel, het Noord Nederlands Toneel, Johan Fretz en Via Berlin.

Op zondag 26 augustus is er een speciaal NHD-arrangement (11 euro korting met code NHD268). Op de overige voorstellingen krijgen NHD-lezers een korting van 10 procent als zij tijdens het bestelproces de code NHD10 invoeren. Reserveren kan via: www.ontdeckingh.nl

NHD  |  Theo Groot  |  10 augustus 2018

Monnikenwerk is het. Duizenden schilderijen uit de 16e en 17e eeuw hebben Frans van Leeuwen en Eric Wolkers de afgelopen maanden digitaal door hun vingers laten gaan. Van het ene schilderij lenen ze een schip of een huis, van het andere pakken ze een ijsbeer. Of een engeltje, net wat nodig is voor de animaties bij het muziektheaterspektakel ’De Ontdeckingh’, dat eind deze maand veertien keer wordt opgevoerd in Enkhuizen.
,,Ik heb al zeker 250 uur lopen poetsen op die plaatjes’’, lacht Eric. ,,En ik wel het vijfvoudige’’, vult producent Frans van Leeuwen aan. Alle verschillende elementjes worden met het softwareprogramma Adobe After Effects gecombineerd tot nieuwe, bewegende animaties.
Het resultaat is vergelijkbaar met de absurde animaties die Terry Gilliam in de jaren zeventig maakte voor Monty Python, al gebeurde dat nog allemaal met de hand. ,,Wij doen het nu met de computer, maar ook dat is nog steeds erg veel werk’’, vertelt Eric. ,,Vooral de schepen vergen veel tijd, met al die masten, tuigage en staand want.’’
Alle animaties worden straks geprojecteerd op een black box van 18 meter breed en 6 meter hoog. ,,Heel veel mensen beseffen niet goed hoe groot dat is, maar dat wordt echt een heel spectaculair gezicht’’, vertelt Van Leeuwen.
De animaties dienen daarbij als digitale decorstukken. ,,Sommige schuiven ook in en over elkaar heen, waardoor beweging en diepte in het decor ontstaan. Het is eigenlijk net alsof je honderd toneelknechten tegelijk aan het werk ziet, maar dan digitaal.’’
Zo ziet het publiek in een paar seconden de complete stad Enkhuizen opgebouwd worden of het schip van Jan Huygen van Linschoten de haven binnenvaren, om vervolgens even later weer te worden meegezogen in de paleistuinen van Goa.

,,We hebben de grootste lol bij het maken van die animaties en een aantal gaat bij het publiek ook zeker voor een grote glimlach op het gezicht zorgen. Gewoon, omdat ze zo ontzettend maf zijn. Als tijdens een zeeslag bij ons een schip naar de kelder gaat, dan is het ook echt in één keer ’ploep’ en weg is-ie.’’

Een voorproefje van de animaties is al te zien op deze website. Op zondag 26 augustus is er een speciaal NHD-arrangement (11 euro korting met code NHD268). Op de overige voorstellingen krijgen NHD-lezers een korting van 10 procent als zij tijdens het bestelproces de code NHD10 invoeren. Reserveren kan via: www.ontdeckingh.nl

NHD  |  Paul Gutter  |  4 augustus 2018

De verwondering overbrengen die hij elke dag weer bij zichzelf ontdekt. Dat is wat museumdirecteur Ad Geerdink op 2 september wil overbrengen op zijn publiek. Niet door een gortdroog geschiedenislesje, maar met dynamische beelden en muziek wil hij zijn fascinatie voor de Gouden Eeuw delen met de bezoekers van het Enkhuizer muziektheaterspektakel ’De Ontdeckingh’.’Zijn’ Westfries Museum profileert zich als hét museum over de Gouden Eeuw en wil de betekenis van deze dynamische en economisch voorspoedige periode voor West-Friesland duiden. „Bijna dagelijks ontdek ik met verwondering weer nieuwe aspecten, kleine verhalen, nieuwe visies en perspectieven. Het is als een puzzel, steeds komen er weer stukjes om in te passen.”

DWDD University-achtig

„In mijn theaterlezing ’De Verwonderingh’, een beetje DWDD University-achtig, licht ik er twee personen uit: Bernardus Paludanus en David Pietersz de Vries. Paludanus is de Enkhuizer stadsdokter die vanuit de hele wereld mensen trok met onder meer zijn rariteitenkabinet. Dat was de verbeelding van de verwondering van die tijd. Mensen kregen dingen te zien waarvan ze niet wisten dat ze bestonden, de verbeelding van een wereld die groter en gevarieerder bleek.”
Toevallig heeft het Westfries Museum onlangs een schenking gehad van allerlei naturalia, waaronder een krokodil en een ’zaag’ van een zaagvis. In het museum wordt Paludanus geëerd met een eigen kamer vol bijzondere vondsten uit alle hoeken van de wereld. Er staat zelfs een echt rariteitenkabinet, een kunstige kast vol laatjes en kastjes waarin ook particulieren hun ’rariteiten’ gingen verzamelen.
„Paludanus’ tijdgenoot De Vries uit Hoorn was schipper, koopman en reder. Zijn carrière laat zien dat de mensen van toen de wereld als hun speelveld zagen, hoewel ze er dagen over deden om in Den Haag te komen en maanden onderweg waren naar de Oost. Daarom zo fascinerend. Maar er waren in die tijd ook slachtoffers, zoals de zeelieden van door de Barbarijse kapers ingenomen schepen, die werden verkocht als christenslaven. Er werden hier in West-Friesland loterijen georganiseerd om met de opbrengst zeelieden te kunnen terugkopen.”
Verwacht als bezoeker van de lezing geen ’talking head’. „Met het decor van ’De Ontdeckingh’ hebben we zovéél mogelijkheden. Voor het beeld zijn we afhankelijk van wat er in de tijd is geproduceerd. Maar we hebben prachtige schilderijen die zo groot worden gepresenteerd dat ik er als het ware in kan lopen. En met Menno van Wees van Grapefruit Moon zijn we bezig om zelf animaties te maken.”
Ook is er livemuziek van het traditionele muziekkwartet De Zoete Inval. De leden van de groep bespelen allerhande instrumenten als viool, mandoline, mandola, gitaar, rommelpot, rinkelbom, doedelzak en hakkebord. De hele theaterlezing duurt zo’n anderhalf uur en begint om half negen ’s avonds. „Het is voor mij iets nieuws, hoewel ik uiteraard al wel lezingen heb gegeven. Maar hiermee wil ik alle zintuigen bespelen. En misschien heb ik er wat aan voor het museum, want hier vernieuwen we ook steeds de presentatievormen.”

NHD 20 juli | Theo Groot

’Jan Huigen in de ton, met een hoepeltje erom…’ De meeste mensen kennen de Enkhuizer ontdekkingsreiziger Jan Huygen van Linschoten (1563-1611) alleen maar van dit ene spotliedje, over zijn mislukte poolexpedities met Willem Barentsz. Daar wil producent Frans van Leeuwen verandering in brengen met zijn muziektheaterspektakel ’De Ontdeckingh’. ,,Want zonder Jan Huygen en zijn vriend Dirck China geen Gouden Eeuw.’’

’De Ontdeckingh’ wordt van vrijdag 17 augustus tot en met zaterdag 1 september maar liefst veertien keer opgevoerd op het recreatieoord Enkhuizerzand in Enkhuizen. Aan de boorden van het IJsselmeer verrijst een ommuurd 16e-eeuws festivalterrein, met een enorm decor en tribunes die plaatsbieden aan 1400 bezoekers per keer.

Bedrijfsspion

Al die mensen komen natuurlijk niet helemaal naar Enkhuizen voor een gortdroge geschiedenisles, dat realiseert Van Leeuwen zich maar al te goed. ,,En daar hoeven ze ook niet bang voor te zijn.’’ Jan Huygen van Linschoten was een bedrijfsspion avant la lettre, die van de Portugezen hun lucratieve handelsroutes naar de oost kopieerde. Zijn vriend Dirck Gerritsz. Pomp (1544-1608) was zeevaarder, ontdekkingsreiziger en koopman en een van de eerste Europeanen die China en Japan bezocht, vandaar ook zijn bijnaam. ,,Met hun bravoure, intelligentie, doorzettingsvermogen en vooral hun eeuwige vriendschap hebben ze Holland stinkend rijk gemaakt.’’

Heldenepos

Kortom, genoeg aanknopingspunten voor een heus heldenepos vol kleurrijke figuren, zoals machtsbeluste gluiperige koopmannen, roddeltantes, dronken zeelui en vrouwen van lichte zeden. Dat alles tegen een achtergrond van massale zeeslagen om de Hollandse handelsvloot te beschermen en bloederige anatomische lessen, maar in de voorstelling is ook volop ruimte voor romantiek, heimwee en innerlijke tweestrijd bij de hoofdrolspelers.

Met veel spektakel en een vette knipoog naar onze moderne tijd – waarbij Huygen en China als oude mannetjes zelfs het gemak van de iPad ontdekken – brengt Van Leeuwen zijn publiek toch ook enig historisch besef bij. ,,Bijvoorbeeld over hoe Enkhuizen in 1572 in de strijd tegen de Spanjaarden als eerste stad voor Willem van Oranje koos en zo het vuurtje van de republiek aanwakkerde. Maar ook hoe het stelen van bedrijfsgeheimen eigenlijk iets van alle tijden is, en hoe de wereldreizen van Dirck China en Jan Huygen verliepen. En zelfs waar het liedje over Jan Huygen in die ton nou eigenlijk precies op gebaseerd is.’’

Tim Knol

Dat vermaledijde liedje zit overigens niet in de voorstelling, wel zes andere liedjes met originele muziek van niemand minder dan Tim Knol. De indrukwekkende cast telt ruim zestig spelers, waaronder veel jong talent van theaterschool De Cast. De hoofdrollen zijn voor Jeroen C. Molenaar (Jan Huygen), Boy Ooteman (Dirck China), Megan Roele (het hoertje Trijntje Simons), Willemijn Maandag (Reynu Semeyns, de vrouw van Huygen) en Ian Bok (de koopman Blauhulck).

Stuk voor stuk professionals die hun sporen hebben verdiend in grote Nederlandse musical- en toneelproducties, al is Ian Bok bij het grote publiek toch wel het bekendst. De geboren Aerdenhouter speelde prins Claus in de televisieserie ’Beatrix: Oranje onder vuur’ en de jonge Johan Cruijff in ’Johan: Logisch is anders’. In ’De Ontdeckingh’ is hij heel wat minder sympathiek als de vileine VOC-koopman Blauhulck, maar door zijn weelderige baard ook een stuk minder herkenbaar. Dat scheelt… Een hoofdrol is er tijdens de voorstellingen ook voor de zogenaamde black-box. ,,Een vernuftig stukje techniek dat het effect geeft van een oude kijkdoos en waarmee je de prachtigste dingen kunt doen’’, legt Van Leeuwen uit. ,,Aan de voorzijde ziet het eruit als een omlijst schilderij, waarop we allerlei animaties kunnen projecteren. Dat zijn eigenlijk digitale decorstukken, samengesteld uit 16- en 17e-eeuwse schilderijen. Zowel in als voor de box kunnen we ook objecten plaatsen en acteurs laten spelen. Doordat op verschillende manieren te belichten, krijg je een heel mysterieus sfeertje.’’

’De Ontdeckingh’ is van 17 augustus tot en met 1 september (behalve op maandag 20 en 27 augustus) te zien in Enkhuizen. De voorstellingen beginnen om 20.30 uur en duren tot ongeveer 22.45 uur. Kaarten kosten 52 euro (1e rang) of 42 euro (2e rang) m.u.v. de try-out en de première. Abonnees van deze krant kunnen met een flinke korting naar ’De Ontdeckingh’. En voor wie er een compleet dagje uit van wil maken en ook meteen Enkhuizen wil ontdekken, zijn er diverse arrangementen te boeken.

Zo kunnen bezoekers voorafgaand aan de voorstelling hun buik rond eten met een uitgebreid driegangendiner in de Herberghtent op het festivalterrein. Of een bezoek brengen aan het museumschip De Halve Maen, dat tijdens de voorstellingen ligt afgemeerd in de haven van Enkhuizen. De historische vereniging Oud Enkhuizen verzorgt stadswandelingen die het publiek meevoeren naar de tijd waarin Jan Huygen van Linschoten, Dirck China en al die andere hoofdrolspelers uit ’De Ontdeckingh’ echt leefden.

Voor lezers van deze krant is er op zondag 26 augustus een speciaal NHD-arrangement, waarbij zij voorafgaand aan de voorstelling kunnen aanschuiven voor de daghap, een welkomstdrankje en live muziek. Mits zij bij het reserveren van hun kaarten de kortingscode NHD268 invullen, krijgen zij 11 euro korting op de totaalprijs. Daarnaast kunnen abonnees de overige voorstellingen met 10 procent korting bezoeken, door in het bestelproces de code NHD10 in te vullen.

„Het is een mooi project voor Enkhuizen en wij uit Hoorn vinden het leuk om hieraan mee te doen.”

De muzikanten en producenten Eric Lensink, Jeroen Tenty en Tim Knol runnen de MI5 Studios in Hoorn en zijn druk bezig met de opnames van zes liedjes voor De Ontdeckingh, het theaterspektakel dat van 17 augustus tot en met 1 september in Enkhuizen wordt opgevoerd.

‘s Morgens is Boy Ooteman nog langs geweest om zijn lied te laten opnemen, in de middag zijn Jeroen C. Molenaar en Willemijn Maandag als laatsten aan de beurt.

Zij staan na elkaar achter de microfoon met in hun buurt zangcoach Rosmarijn Broers en Manouk van der Linden. Boven, op de vide van de open studio zit Tim achter de opnameapparatuur.

Professioneel

De sfeer in het uit 1620 daterende pand is gemoedelijk, maar er wordt professioneel gewerkt. De muziekband is door de mannen van de studio al ingespeeld en geproduceerd en de zangpartijen zijn door Tim zelf voorgezongen, zoals hij ongeveer wil dat de door hem geschreven liedjes en muziek moeten klinken.

Jeroen (gecast voor de musical ‘Stil in mij’) speelt in De Ontdeckingh de reislustige Jan Huygen van Linschoten en zingt zin voor zin zijn tekst in. Soms moet een woord iets langer, hier de nadruk net even anders, maar als ze het eindresultaat beluisteren is er tevredenheid. Dan mag Willemijn. Ze zong en speelde al in ‘My Fair Lady’ en is nu Reynu Semeyns, de vrouw van Jan Huygen. Ze heeft aan een enkel woord van boven genoeg. De eerste zin is lastig, maar als die loopt dan volgt de rest. Weer een keer over, iets meer omhoog. ,,Het is anders wat je doet, maar het is wel mooi”, hoort ze als commentaar van boven, waar Eric en Jeroen geconcentreerd en kritisch meeluisteren.

Resultaat

Elke opname wordt meteen besproken en zo nodig net even anders ingezongen. Uiteindelijk zingt Willemijn nog, schijnbaar uit de losse pols, de tweede stem in en dan gaan ze met z’n allen boven het resultaat beluisteren. Jeroen en Willemijn, die geen noot samen hebben gezongen, spatten uit de speakers in een gloedvol duet over gedragen muziek. Aan dat laatste mist nog wat, vinden de mannen van MI5, maar een experiment met een accordeon is het nog net niet. De finishing touch komt nog wel. Jeroen is de man die de liedjes gaat afmixen. Met het eindresultaat kunnen de hoofdrolspelers van De Ontdeckingh thuis oefenen met hun nummers.

NHD 14 juli 2018, Theo Groot

De cast en crew voor het muziektheaterspektakel ’De Ontdeckingh’ is toch nog niet helemaal compleet. Producent Frans van Leeuwen is namelijk nog op zoek naar een hond. ,,Liefst een zo lelijk mogelijke.’’
’De Ontdeckingh’ vertelt het verhaal van de 16e-eeuwse Enkhuizer ontdekkers en vrienden Dirck China en Jan Huygen van Linschoten.
,,De gelukkige hond heeft een kleine, maar prominente rol en is niet te houden als er een lekker stuk vlees (hart) voor hem klaar ligt’’, vertelt Van Leeuwen enthousiast.
De hond moet in ieder geval beschikbaar zijn op de voorstellingsdagen van 17 augustus tot en met 1 september en ook tijdens een aantal repetities. ,,Ze moeten bovendien wel goed luisteren naar hun baas, liefst zo lelijk mogelijk zijn en ook niet bang zijn voor een groot publiek.’’ Foto’s kunnen gemaild worden naar: info@ontdeckingh.nl

Muziektheaterspektakel aan zee vertelt verhaal over ontdekkingsreizigers

ENKHUIZEN – Twee Enkhuizer ontdekkingsreizigers die aan de basis stonden van de rijkdom tijdens de Hollandse Gouden Eeuw. Daar gaat het bijzondere muziektheaterspektakel De Ontdeckingh over dat van 17 augustus tot en met 1 september wordt opgevoerd in een openluchttheater aan het IJsselmeer in Enkhuizen. “Met vijftig professionele en amateurspelers, prachtige muziek van Tim Knol, een ingenieus decor en een gezellig festivalterrein, is dit een ultiem avondje uit”, vertelt producent Frans van Leeuwen uit Enkhuizen.

“Ik was al bezig met een nieuw stuk, toen mij werd gevraagd iets te doen met het onderwerp Dirck China”, vertelt Frans over het ontstaan van het muziektheaterspektakel. “Ik had niet echt behoefte aan het maken van een stuk over de VOC-tijd, maar dook toch in het leven van deze ontdekkingsreiziger. Ik kwam erachter dat hij bevriend was met een andere Enkhuizense ontdekkingsreiziger: Jan Huygen van Linschoten. Dát was een leuk aanknopingspunt. Hoe meer ik erover las, hoe interessanter het werd; het verhaal over die twee gasten is zó mooi. Zonder hen was de Gouden Eeuw in Nederland er nooit geweest.” De hoofdrollen in De Ontdeckingh worden gespeeld door Jeroen C. Molenaar, Ian Bok, Megan Roele, Willemijn Maandag en Boy Ooteman. Zij geven samen met de andere acteurs een inkijkje in het leven van deze ontdekkingsreizigers in de zestiende eeuw. “Geen droge geschiedenis, maar een boeiend en hilarisch verhaal dat een beeld schetst van Enkhuizen uit die tijd; vol oplichtingen, roddels, dronken zeemannen en vrouwen van lichte zeden. Maar ook romantiek, heimwee, innerlijke tweestrijd en eeuwige vriendschap. En prachtige beelden van de reizen van Jan Huygen van Linschoten en Dirck China. Het leuke is dat we de situaties van toen naar het nu halen. Dan kom je erachter dat er eigenlijk helemaal niet zoveel is veranderd…” Het verhaal stopt als de VOC-tijd begint.

Beleving aan zee

De Ontdeckingh staat met veertien voorstellingen aan de Kooizandweg in Enkhuizen voor een beleving aan zee, zowel in het openluchttheater als op het festivalterrein. “Een prachtige locatie, met naast de voorstelling ook de mogelijkheid om te genieten van het lekkere eten dat scheepskoks bereiden, een drankje aan de waterkant en activiteiten op het festivalterrein.” Deze week zijn de repetities begonnen. “Er moet nog best wat gebeuren. Zo moeten onder meer de animaties nog worden gemaakt voor het megagrote doek dat we gebruiken. Dit kan transparant gemaakt worden waardoor we de acteurs vanachter het doek bijvoorbeeld in een zeventiende-eeuws schilderij kunnen laten spelen. Dit doek is dus eigenlijk één groot elektronisch decorstuk. Echt een spektakel! Samen met de – door Tim speciaal voor dit stuk gemaakte – prachtige muziek gaat er iets moois gebeuren. Dit gaan mensen niet snel vergeten!” Kijk voor kaarten en informatie: www.ontdeckingh.nl.

Muziektheaterspektakel ’De Ontdeckingh’ wordt in augustus en september definitief gehouden op het surfstrandje aan de rand van het IJsselmeer. Dat hebben producent Frans van Leeuwen en de gemeente Enkhuizen samen besloten na protesten van campinggangers tegen het verharde terrein van het oude buitenzwembad als locatie. ’De Ontdeckingh’ vertelt in veertien openluchtvoorstellingen het verhaal van de 16e-eeuwse Enkhuizer ontdekkers en vrienden Dirck China en Jan Huygen van Linschoten, die aan de wieg stonden van de Gouden Eeuw. Het spektakel zou aanvankelijk op het Dirck Chinaplein worden gehouden, maar verhuisde al snel naar het recreatieoord Enkhuizerzand. Dit omdat het Dirck Chinaplein bij de haven anders een maand lang verstopt zou raken, midden in het zomerseizoen.

Verhard

Vervolgens kwam het surfstrandje in beeld, maar Van Leeuwen zelf opteerde voor het verharde parkeerterrein verderop, omdat de vrees bestond dat het strandje bij slechte weersomstandigheden te drassig zou blijken. De gemeente heeft nu aangeboden te helpen met houten vlonders om het terrein geschikt te maken voor het grote publiek, dat voor deze voorstellingen verwacht wordt. Daar is Van Leeuwen content mee. ‘We gaan nu vol gas!’ Van ’kanongebulder’ tijdens de muziektheatervoorstelling ’De Ontdeckingh’ in Enkhuizen is helemaal geen sprake. En overlast verwacht producent Frans van Leeuwen ook niet. Eigenlijk vindt hij het een beetje ’geteut’, dat de gasten van de nabijgelegen camping op het Enkhuizerzand direct in de pen klimmen als hij voorstelt op het verharde terrein van het oude buitenzwembad zijn spektakel te houden. Maar goed, hij heeft ’ook wel wat anders aan zijn hoofd dan negatief gedoe’.

Publiek

Dus gaat de indrukwekkende historische productie, die in augustus en september in veertien voorstellingen veel publiek naar Enkhuizen zal trekken, nu definitief naar het surfstrandje. ‘Als het weer tegenvalt, helpt de gemeente met houten vlonders en rijplaten, zodat het publiek niet tot de enkels in de prut staat op een zompig terrein. Dat was mijn grootste zorg.’ De voorstelling zelf is sowieso op een verhoogd podium. En eigenlijk vindt hij het ook wel een mooie locatie, zo aan de boorden van het IJsselmeer. De gemeente moet de vergunning nog verlenen, bevestigt gemeentewoordvoerder Wendy Pranger. Er is besloten om het evenement te verplaatsen na de bezwaren van de campinggasten over geluidsoverlast, te veel reuring en vrees voor parkeerdrukte. ‘We zijn in gesprek om tot een goede oplossing te komen. Dit is een groot evenement voor Enkhuizen, zowel cultureel, als economisch, als maatschappelijk.’ Van Leeuwen heeft er alle vertrouwen in. ‘We gaan er iets moois van maken.’

Tanja Koopen, Noordhollands Dagblad 11 juni 2018

,,Niets staat nog vast, we gaan nu gewoon beginnen en kijken hoe het iedereen past.”

Dat is de boodschap die regisseuse Esther Lagerweij op de eerste repetitie van ‘De Ontdeckingh’ heeft voor de ruim vijftig West-Friese spelers. Maar uiteraard staat er al wel het een en ander vast voor de grote theaterproductie van Frans van Leeuwen.

Toneelbeeld

Zo is er het script van Annet Langedijk-Mazereeuw en Dick Feld, waarin in de loop van de avond wel af en toe een woord wordt gewijzigd. Zo is er het toneelbeeld dat Van Leeuwen voor ogen heeft. Een toneel van 38 meter breed met daarin een blackbox van 5,5 bij 17 meter, waarin in drie lagen verschillende dimensies kunnen worden opgeroepen, zowel met geprojecteerd beeld als met personages. Er komt een compleet ‘paradeachtig’ theaterterrein op het surfstrandje van het recreatieoord Enkhuizer Zand, met tenten voor eten, drank en goede muziek.

Repetitie

Na de inloop in theaterschool De Cast gaat de eerste repetitie van start in de grote zaal van jongerencentrum Cayen. Dim de Groot (17) uit Hem heeft de eer om als leider van de opstand te soleren in het eerste nummer waarin het volk rebelleert tegen ‘de nonnen en de papen’. Hij zat zeven jaar op de theaterschool en werkte, als veel van zijn medespelers, al mee aan de vorige productie De Thuishaaldertjes. Vol overgave zingt hij op de muziek van Tim Knol zijn partij, waarna de overigen als ensemble het volk spelen en zingen onder leiding van zangcoach Rosmarijn Broers. Ze wil meer vuur in de zang, en dat krijgt ze als ze de ‘jongens’ tegen de ‘meisjes’ laat zingen.

Het is nog een lange weg naar de eerste van de veertien voorstellingen op 17 augustus, maar de kop is er af. Ook zijn de gelikte flyers en posters klaar, dus die kunnen de deelnemers verspreiden en op internet staan al de eerste animaties. En ook verzoekt het productieteam om toch vooral op Facebook en Instagram alles van ‘De Ontdeckingh’ te delen en te ‘liken’. Producent Van Leeuwen raakt niet uitgepraat over de twee Enkhuizer ontdekkingsreizigers Dirck China en Jan Huygen van Linschoten, die niet alleen Enkhuizen maar heel West-Friesland opstuwden in de vaart der volkeren. ,,Hoe meer je er over leest, hoe meer je de mannen leert kennen en hoe fascinerender het wordt.”

Geschiedenislesje

Hij heeft er geen saai geschiedenislesje van gemaakt, maar het moet een overdonderende voorstelling worden. Tim Knol tekent voor de muziek en vijf professionals uit de musical- en theaterwereld nemen de hoofdrollen voor hun rekening.

Theo Groot, Noordhollands Dagblad 11 juni 2018

Pipelife is trotse sponsor van De Ontdeckingh. Inmiddels is Pipelife ruim 70 jaar gevestigd in Enkhuizen en deze historie maakt dat wij ons nauw verbonden voelen met de stad en haar inwoners. Wij kijken uit naar dit muziektheaterspektakel dat een fascinerend deel uit de rijke geschiedenis van Enkhuizen op enerverende wijze belicht.

Pipelife is één van de grootste producenten van kunststof leidingsystemen in Europa. Sinds 1947 ontwikkelt, produceert en levert de vestiging in Enkhuizen een compleet en trendsettend programma.

De theatervoorstelling De Ontdeckingh sprak mij zeer aan, mede omdat de beroemde wereldreiziger Dirck China meespeelt in het verhaal. Ook hij maakte, net als wij nu, in zijn jonge jaren grote reizen naar de oost, China en Japan. Daarom gaan we dit najaar met alle werknemers genieten van de voorstelling De Ontdeckingh. We gaan samen de voorstelling zien, maar ook met z’n allen lekker genieten van de scheepsmaaltijd op het festivalterrein. Om de dag compleet te maken zullen we voorafgaand gaan zeilen met de koftjalk De Schuttevaer; een sublieme vondst om een bezoek aan De Ontdeckingh te combineren met een vaartocht op een traditioneel zeilschip. Zo kom je goed ‘in the mood’ en ervaar je het verhaal aan den lijve…

De Ontdeckingh in Enkhuizen: we kijken ernaar uit!

De gemeente Enkhuizen moet zich in de toekomst toeristisch gaan profileren als de ’stad van de ontdekkers’. Die boodschap liet cultureel ondernemer Frans van Leeuwen doorklinken tijdens de presentatie over zijn muziektheaterspektakel ’De Ontdeckingh’.

Afgelopen dinsdag gunde Van Leeuwen in de Drommedaris belangstellenden alvast een korte blik achter de schermen van ’De Ontdeckingh’, waarin op humoristische en avontuurlijke wijze het verhaal verteld wordt van de bevriende ontdekkers Jan Huygen van Linschoten (1563-1611) en Dirck China (1544-1608).

Eind augustus produceert Van Leeuwen – eerder verantwoordelijk voor ’De Thuishaaldertjes’ – gedurende twee weken 14 openluchtvoorstellingen in het recreatieoord Enkhuizerzand.

Aan de show werken vijftig amateur-toneelspelers uit West-Friesland en vijf professionals uit de musical- en theaterwereld mee. De regie is in handen van regisseusse Esther Lagerweij, het scenario is geschreven door Annet Langedijk-Mazereeuw en Dick Feld en de orginele muziek is van de hand van Tim Knol.

Volgens Van Leeuwen biedt het theaterspektakel de gemeente Enkhuizen de ideale opstap om zichzelf op een compleet nieuwe manier in de toeristische markt te zetten. ,,In het verleden hebben we wel het een en ander geprobeerd met ons VOC-verleden, maar het probleem is dat we uit die periode eigenlijk alleen nog het Peperhuis hebben. Hoorn heeft veel meer op dat gebied.’’ Enkhuizen kan zich daarom beter profileren met de periode vlak daarvoor, waarin Enkhuizen als eerste stad voor prins Willem van Oranje koos, Jan Huygen en Dirck China de wereld ontdekten en dokters als Paludanus en Zachaeus de Jager voor medische doorbraken zorgden. ,,En in de zaadwereld geldt Enkhuizen nu nog steeds als de stad van de ontdekkers. Ook die verbinding kun je maken.’’

Eigenlijk pleit Van Leeuwen voor een nieuwe invulling van de ’Gouden Driehoek’. ,,West-Friesland heeft drie prachtige historische steden. Medemblik als de middeleeuwse stad, Enkhuizen als de stad van de ontdekkers en Hoorn als VOC-stad. Als je het goed aanpakt, heb je samen een prachtig te verhaal te vertellen aan al die toeristen die elkaar nu in Amsterdam voor de voeten lopen.’’

Een impressie van de ’De Ontdeckingh’ zoals die gestalte moet gaan krijgen op het terrein van het oude buitenzwembad.

Voormalige buitenzwembad

Tijdens de presentatie maakte Van Leeuwen ook bekend dat de voorstelling verhuist naar het verharde terrein van het voormalige buitenzwembad in Enkhuizen. Eerder werd gemikt op het surfstrandje bij het IJsselmeer, maar dit blijkt – zeker bij zware regenval – te drassig.

Op de nieuwe plek verrijst een 16e-eeuws ommuurd plein met een tribune voor 1400 bezoekers, een groot podium en een scherm van 17 bij 5,5 meter. Op het terrein wordt ook plek ingeruimd voor de bekende festivalcateraar André Amaro en andere activiteiten. Daarnaast is Van Leeuwen bezig met verschillende arrangementen voor een complete dag uit in Enkhuizen, zowel voor particulieren als voor bedrijven. Daarbij gaat het om onder meer een stadswandeling met Oud Enkhuizen, een vaartocht met De Schuttevaer, een bezoek aan de Halve Maen die van 17 augustus tot en met 1 september in Enkhuizen aanmeert en een diner met bezoek aan ’De Ontdeckingh’. Ook staan twee bijzondere lezingen gepland.

Paul Gutter, Noordhollands Dagblad 17 mei 2018

De voorbereidingen voor het muziektheaterspektakel ’De Ontdeckingh’ in Enkhuizen beginnen langzaam maar zeker op stoom te komen. De cast is is inmiddels compleet, in juni starten de repetities en het productieteam onder leiding van Frans van Leeuwen is ook al druk bezig met de verdere invulling. Op dinsdag 15 mei is er in de Drommedaris een presentatie over het evenement.

’De Ontdeckingh’ vertelt over de 16e-eeuwse Enkhuizer ontdekkers en vrienden Dirck China en Jan Huygen van Linschoten die, samen met cartograaf Lucas Janszoon Waghenaer, aan de wieg stonden van de Gouden Eeuw en het succes van de Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC).

Wie alvast een klein voorproefje wil van de 14 openluchtvoorstel- lingen in augustus en september, kan terecht op de website van ’De Ontdeckingh’. Daar staat een intrigerende trailer die nieuwsgierig maakt, niet in de laatste plaats dankzij de onheilspellende muziek van de hand van Tim Knol. En wat te denken van de kreet: ’Het is tijd om jezelf te verliezen, alles te vergaren, je zakken te vullen en te ontdekken!’

’Gigantische knipoog’

,,Het wordt een spectaculaire geschiedenisles met een gigantische knipoog. Het script is nu zo goed als klaar en er zitten echt hilarische scenes in’’, vertelt producent Frans van Leeuwen. In juni starten de repetities. De cast van regisseuse Esther Lagerweij is inmiddels compleet. De hoofdmoot wordt gevormd door enthousiaste amateur-toneelspelers uit West-Friesland, die voor een deel ook al betrokken waren bij de succesvoorstelling ’De Thuishaaldertjes’.

Professionals

Voor de vijf hoofdrollen zijn professionals uit de musical- en theaterwereld gestrikt. Zo vertolkt Jeroen C. Molenaar de rol van Jan Huygen, gaat Boy Ooteman zijn vriend Dirck China neerzetten en kruipt Ian Bok in de huid van schurk Blauhulck. De twee vrouwelijke hoofdrolspeelsters in het stuk zijn Willemijn Maandag als Reynu Semeyns, de vrouw van Jan Huygen, en Megan Roele als herbergierster Trijntje Simons.

Op dinsdag 15 mei verzorgt het productieteam van 20.15 tot 21.30 uur een uitgebreide presentatie in de Enza Zaden zaal van de Drommedaris, ook over de mogelijkheden die het evenement biedt voor winkeliers, horeca en bedrijfsleven in Enkhuizen. Aanmelden voor deze avond is wenselijk en kan via e-mail: info@deontdeckingh.nl.

Early bird-actie

Op de website van het evenement loopt tot 31 mei een early bird-actie, waarbij 5 euro wordt gegeven op kaarten voor de try-out op vrijdag 17 augustus en de voorstellingen op 21, 22, 23, 28, 29 en 30 augustus. Meer informatie: www.deontdeckingh.nl.

Paul Gutter, Noordhollands Dagblad 11 mei 2018

Eindelijk is het dan zo ver. De kaartverkoop start aanstaande dinsdag, 1 mei 2018 om 10.00 uur om precies te zijn.
Heb je interesse, wees er dan wel vliegensvlug bij, vorig jaar waren de kaarten van ‘De Thuishaaldertjes’ in no-time uitverkocht.
Voor de hele snelle beslissers zijn er tot 31 mei een beperkt aantal ‘early bird tickets’ beschikbaar. Dat zijn alléén tickets voor de Try-out, de dinsdagen, woensdagen en de donderdagen met een korting van € 5,00 op je ticket.

Je kunt bezoek aan het Muziektheaterspektakel combineren met een heerlijk arrangement van André Amaro en samen zorgen wij voor een onvergetelijke beleving!

De spanning hangt in de lucht tijdens de audities voor het theaterspektakel ’De Ontdeckingh’ bij theaterschool De Cast. Zaterdag en zondag waagden ruim 70 auditanten een poging voor een een rol in de nieuwe theaterproductie van producent Frans van Leeuwen en regisseuse Esther Lagerweij. De jury werd aangevuld met theaterdocente Manouk van der Linde, scriptschrijfster Annet Langedijk en zangdocente Rozemarijn Broers.
’De Ontdeckingh’ gaat over de opmaat naar de Gouden Eeuw met Enkhuizer ontdekkingsreiziger Dirck Gerritszoon Pomp (Dirck China), Jan Huygen van Linschoten en Lucas Janszoon Waghenaer.
„Het was spannend, maar ik ben tevreden. Ik hoop dat ik een rol krijg”, zucht Hannelore de Wit (15) van opluchting na haar auditie. Ze volgt al zeven jaar toneelles bij De Cast. De audities bestaan uit een monoloog, die de auditanten uit hun hoofd moesten leren. Wie durfde, mocht ook een stuk zingen. Hannelore koos voor ’Breng me naar het water’ van Marco Borsato. „Ik vond dit goed passen bij het thema van de musical.’’
Jeroen Bakker woont sinds kort in Amsterdam, maar volgde voorheen theaterlessen bij De Cast. De twintigjarige was bang om zijn tekst te vergeten, maar die angst bleek onnodig. „Je bent tot nu toe de eerste kerel die zijn tekst kent!”, roept producent Frans enthousiast.
Mirea Harlaar (19) uit Heerhugowaard studeert voor filmactrice en heeft al de nodige ervaring opgedaan in de acteerwereld. „Ik twijfel nog tussen een liedje van Christina Aguilera of eentje uit de musical Tarzan.’’ Maar Berber van der Sloot (18), die ook auditie komt doen, wil wel helpen met dit dilemma. „Ik zit hier al lang op toneel, dus ik weet dat de jury meer van Tarzan houdt. Daar zou ik voor gaan”, adviseert Berber. En zo werd de keuze op het laatste nippertje gemaakt.
Veel ervaring of niet; iedereen was welkom om te auditeren. ’Het is nooit te laat om iets nieuws te leren’, is het motto van de net gepensioneerde Tineke Laan (65), die voor het eerst in haar leven auditie doet. „Ik ben zo zenuwachtig als de pest. Het zingen komt wel goed. Ik zit al jaren op een koor, maar ik heb nog nooit toneel gespeeld.”
Nu is het wachten geblazen voor de auditanten. ’De Ontdeckingh’ wordt in augustus en september dertien keer opgevoerd op het Dirck Chinaplein in Enkhuizen. „Het niveau van de auditanten is heel verschillend, maar iedereen doet ontzettend z’n best. Het gaat iets heel moois worden”, vatten Esther en Manouk het gevoel na de audities samen.

Amber Zwier, Noordhollands Dagblad – 26 maart 2018

‘Muziek bij ‘De Ontdeckingh moet ook spektakel worden’

De Hoornse singer-songwriter Tim Knol gaat de muziek verzorgen bij de Enkhuizer theaterproductie ’De Ontdeckingh’. Hij en zijn muzikale compagnons Jeroen Tenty en Eric Lensink van de MI5 Studios hebben er heel veel zin in. ,,We krijgen van producent Frans van Leeuwen veel vrijheid om er gewoon iets heel moois van te maken.’’

Het wordt natuurlijk iets heel anders dan zijn onlangs verschenen plaat ’Cut the wire’ en aan de andere kant toch ook weer niet. ,,Het stuk speelt in de pre-VOC tijd en dan denken mensen al snel aan een klassieke benadering. Maar het moet juist veel meer een pop-aanpak krijgen en dan zijn wij de geschikte kandidaat’’, meent Tim.

Jeroen trekt de vergelijking met de populaire BBC-serie ’Peaky Blinders’, over een criminele bende in het Birmingham van vlak na de Eerste Wereldoorlog. ,,Ook daarin wordt muziek gebruikt van artiesten als P.J. Harvey en Nick Cave. Die cross-over naar de moderne tijd werkt gewoon ontzettend goed.’’

’Heftige gitaar’

Of zoals Eric het samenvat: ,,Met een luit, een draailier en fluit, de instrumenten uit de zestiende eeuw, gaat het niet knallen. De muziek moet het een beetje spannend maken, het publiek triggeren. Er moet spektakel zijn.’’ Tim knikt. ,,Er mag best een heftige gitaar in zitten, maar misschien doen we ook wel iets met blazers en strijkers.’’

In eerste instantie dacht Tim dat hij zelf moest gaan zingen. ,,Dat is dus niet zo, want dat doen de spelers. Ook de teksten hoeven we in dit geval niet zelf te maken. Wij componeren de muziek bij vijf liedjes in de voorstelling en daarnaast een terugkerend thema, de soundscapes en bepaalde effecten.’’

In die zin is het dus eigenlijk ook gewoon een commerciële opdracht. ,,Dat klopt. Maar wel heel leuk en spannend om zoiets in je eigen regio te doen. Het is een enorm project en Frans kan er ontzettend enthousiast over vertellen’’, vindt Eric. Daar is Tim het roerend mee eens. ,,Het klinkt als een jongensboek.’’

Voorlopig moet het trio nog even werkloos toezien. ,,We zitten in een heel pril stadium, hebben nog geen gitaarsnaar aangeraakt. Het wachten is nu op het script, de teksten voor de liedjes en de acteurs en actrices die het moeten gaan zingen. Want je hebt ook te maken met toonhoogtes en dat soort zaken.’’

En dat is dan allemaal nog in de veilig beschutte studio in de Molsteeg. Echt spannend wordt het tijdens de dertien voorstellingen in Enkhuizen. ,,Want ook op een groot podium voor 1400 man publiek moet het klinken als een klok. In de open lucht, op een soms winderig Dirck Chinaplein. Dat wordt nog wel een uitdaging, ja.’’

Of Tim zelf nog te porren is voor een concert in het imposante decor, dat straks verrijst in de haven van Enkhuizen? ,,Daar hebben we het nog helemaal niet over gehad. Maar een mooi optreden op een bijzondere plek is altijd leuk om te doen, toch…’’

Paul Gutter, Noordhollands Dagblad – 10 maart 2018

Het theaterspektakel ‘De Ontdeckingh’ draait om het verhaal van de Enkhuizer ontdekkingsreizigers Dirck ‘China’ Gerritszoon Pomp (1544-1608), Jan Huygen van Linschoten (1563-1611) en Lucas Janszoon Waghenaer (1533-1606). Maar in totaal zijn er wel een stuk of twintig grotere rollen te vergeven en zijn er ook spelers nodig voor de ensemblecasts. Op deze pagina’s alvast een vooruitblik en een korte kennismaking met enkele van de hoofdfiguren.

Enkhuizen – De audities voor het nieuwe Enkhuizer theaterspektakel ‘De Ontdeckingh’ worden gehouden op zaterdag 24 en zondag 25 maart bij theaterschool De Cast. ‘De Ontdeckingh’ is het nieuwe project van producent Frans van Leeuwen, die hiervoor samenwerkt met hetzelfde productieteam als voor de succesvolle theatershows van ‘De Thuishaaldertjes’ in 2016 en 2017.

In de show wordt het verhaal verteld van de Enkhuizer ontdekkingsreizigers Dirck Gerritszoon Pomp (1544-1608), bijgenaamd Dirck China, Jan Huygen van Linschoten (1563-1611) en Lucas Jans­zoon Waghenaer (1533-1606). In de laatste week van augustus en de eerste week van september worden 13 voorstellingen gegeven op het Dirck Chinaplein in Enkhuizen. Daarnaast is Van Leeuwen bezig met tal van andere activiteiten. Wie een rol(letje) wil bemachtigen, kan zich vanaf vandaag aanmelden via een formulier op de website: www.ontdeckingh.nl

Een verhaal met schurken, ontdekkingsreizigers, vrouwelijk schoon, spanning en avontuur. Als dat niet tot de verbeelding spreekt, dan weten producent Frans van Leeuwen en regisseuse Esther Lagerweij het ook niet meer. ‘De Ontdeckingh’ heeft het allemaal in zich. De vingers van van Leeuwen jeuken om dit onderbelichte hoofdstuk uit de Enkhuizer historie nieuw leven in te blazen, zoals hij dat eerder deed met ‘De Thuishaalderrjes’, over geëvacueerde kinderen in de Tweede Wereldoorlog.

In ‘De Ontdeckingh’ draait het om de opmaat naar de Gouden Eeuw. Het waren de Enkhuizer ontdekkingsreizigers Dirck China en Jan Huygen van Linschoten die, samen met cartograaf Lucas Janszoon Waghenaer, het verre Azië in kaart brachten en hun kennis over de gewoonten en handel in deze gebieden deelden. Huygen publiceerde in 1596 zijn ‘Itinerario’, internationaal lange tijd als hét standaardwerk beschouwd voor zeereizen naar Oost-Indië. Zo plaveiden zij de weg voor het succes van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (1602-1800), de eerste multinational.

“Kijk, het wordt natuurlijk geen droge geschiedenisles van een paar uur, dat Is natuurlijk boksaai. Maar alles wat je op het podium ziet gebeuren, klopt wel. Zo was Jan Huygen ook bevriend met de arts Bernardus Paludanus en schonk hij hem exotische objecten voor diens bekende rariteitenkabinet. Ook dat soort dingen zit in de voorstelling verwerkt , vertelt Van Leeuwen.

Eind december lanceerde hij zijn nieuwe project, dat inmiddels al wel een paar wijzigingen heeft ondergaan. Zo stuitte de kop van de Gependam – die Van Leeuwen voor de gelegenheid wilde omdopen tot Kaep Enckhuysen – bij de gemeente Enkhuizen op bezwaren. “Vanwege de veiligheid, onder meer met het oog op de bereikbaarheid voor de hulpdiensten en vanwege schepen met gevaarlijke stoffen die soms door het Krabbersgat varen”, vertelt Van Leeuwen. ,,Maar het Dirck Chinaplein is natuurlijk ook een prachtige plek en gezien de inhoud van het stuk misschien zelfs nog wel leuker.”

Ommuurd

Op deze locatie verrijst n1edio au­gustus een ommuurd festivalterrein met een grote tribune, kleedkamers, toiletten, meerdere podia en een groot scherm om van ‘De Ontdec­kingh’ een audiovisueel spektakel te maken dat zijn weerga in Enkhuizen niet kent. Met als doel in deze periode veel toeristen en dagjesmensen naar Enkhuizen te trekken. Van Leeuwen verwacht veel publiek te verwelkomen. ,,Als ik zie hoe snel de voorstellingen van ‘De Stormruiter’ in Leeuwarden uitverkocht waren, dan is er gewoon heel veel belangstelling voor dit soort historische theatervoorstellingen.” Naast de dertien voorstellingen van ‘De Ontdeckingh’ wil Van Leeuwen, in samenwerking met instanties als Oud Enkhuizen, het Westfries Museum, het Zuiderzeemuseum, cultureel centrum De Drommedaris, Cinema Enkhuizen, de VVV en ondernemers ook allerlei andere activiteiten ontplooien op het festivalterrein. We denken onder meer aan kindervoorstellingen, buitenfilms, een historische markt, een lezing over de Gouden Eeuw en Gouden Eeuw-diners.” Maar ook een concert behoort wellicht tot de mogelijkheden. ,,Ik ben bezig met een bekende West-Friese artiest, die waarschijnlijk originele muziek voor de voorstelling gaat schrijven.”

Professionals

Maar het belangrijkste zijn natuurlijk de acteurs en actrices die straks het verhaal moeten verbeelden. ,,Er zijn zo’n twintig grotere rollen, maar we hebben ook twee flinke ensemblecasts nodig”, aldus Van Leeuwen en regisseuse Lagerweij. ,, We zijn met een aantal professionals bezig voor de hoofdrollen, maar iedereen vanaf 8 jaar mag auditie komen doen. Enige toneelervaring is wel gewenst en als je kunt zingen is dat zeker een pre.” Wie aast op een rol moet zich daarnaast realiseren dat de voorbereidingen flink wat tijd in beslag gaan nemen. Deelnemers moeten in de weken 24 tot en met 29 de avonden vrij houden voor repetities. Ook in week 13, 34, 35 en 36 zal er weinig vrije tijd overblijven door repetities en natuurlijk de voorstellingen. Op donderdag 23 augustus is de eerste uitvoering en op vrijdag 24 augus­tus de officiële première.

Een aantal karakterschetsen:

Jan Huygen van Linschoten

Boekhouder, koopman, ontdekkingsreiziger, tekenaar en schrijver. Als jongen (10-jaar) is hij hoogbegaafd, intens nieuwsgierig, fantasierijk, in het bezit van een olifantengeheugen en een vlotte babbel. Leert wiskunde en vreemde talen op de Latijnse school en kan niet wachten om de wereld te ontdekken. Daarnaast ook sensitief en snel gekwetst. Als (jonge)man (16-48 jaar) is hij een geduldig luisteraar en makkelijke prater die snel contacten legt en alles opschrijft. Als reden voor zijn kennishonger geeft hij op dat hij ‘iets te vertellen wil hebben als hij later oud is’. De naam Van Linschoten voegt hij aan zijn naam toe tijdens zijn verblijf in Goa in Portugees-Indië.

Dirck China

Dirck Gerritsz Pomp is zeevaarder en ontdekkingsreiziger. Wordt voor zijn opvoeding al op 11-jarige leeftijd naar Lissabon gestuurd. Doordat hij al zo jong zelfstandig moet zijn, heeft hij moeite met hechting en dat zorgt voor een levenslange onrust. Dirck China is ogenschijnlijk onverschillig om zijn eigen lot, eenvoudig, maar bovenal een scherpzinnig zeeman, koopman en pionier. Kortom, een veelzijdig man, wiens voortdurende hang naar avontuur huiselijk geluk in de weg staat. Zijn twee reizen naar China aan boord van een Portugees schip leveren hem de illustere bijnaam Dirck China op. Loopt in 1583 in Goa stadsgenoot Jan Huygen tegen het lijf.

Jan Symonsz. Blauhulck

De schurk van het verhaal. Afkomstig uit een rijke koopmansfamilie en als kind altijd op handen gedragen. Mist zelf­reflectie, empathie en voelt zich verheven boven anderen. Begint op jonge leeftijd aan een regentencarrière, is lid van de vroedschap, luitenant van de schutterij, schepen en VOC-bewindhebber. Heeft aanzien en charisma, maar is narcistisch en belust op nog meer macht. Heeft ook losse handjes en is een notoire vreemdganger, waardoor hij in een schandaal belandt als hij zijn dienstmeisje Meynou Gerritsdr. zwanger maakt.

Trijn

Een kenau die haar mannetje staat, stoer, met groot litteken op haar gezicht, maar op een ordinaire manier ook heel vrouwelijk. Gezegend met een vechtersmentaliteit pakt ze alles aan om er zelf beter van te worden. Recht voor z’n raap, maar heeft af en toe ook een klein hartje. Stelt zich hard en onafhankelijk op, gebruikt mannen voor eigen gewin en heeft haar eigen echtgenoot volledig onder de duim.

Reynu Semeyns

Burgemeestersdochter die op 19-jarige leeftijd in het huwe­lijksbootje stapt, drie kinderen krijgt en op haar 26e weduwe wordt. Zes jaar later hertrouwt met ze met haar jeugdliefde Jan Huygen, waarvan ze dan al zwanger is. Ze bevalt als Jan zijn tweede reis om de Noord maakt, maar hun dochtertje Maritien overlijdt kort na de geboorte. Reynu is een mooie vrouw van goede komaf. Opgevoed door haar vader, die als schepen en raad een belangrijke rol vervulde in het stadsbestuur van Enkhuizen. Wil haar positie behouden en is gevoellig voor mannen met aanzien. Weet wat ze wil, kan wat arrogant en afstandelijk overkomen en verhardt na het overlijden van drie van haar kinderen.

Paul Gutter, Noordhollands Dagblad – 24 februari 2018

Enkhuizen – Frans van Leeuwen uit Enkhuizen werkt aan een nieu­we theatershow over drie grote Enkhuizer ontdekkingsreizigers uit de periode van de Gouden Eeuw. Met ‘De Ontdeckingh’ hoopt hij in de zomer van 2018 zijn eerdere succesnummer ‘De Thuishaaldertjes’ te overtreffen.

‘De Ontdecking’ is een show op de kop van de Gependam, die in augustus en september meermalen wordt opgevoerd in de open lucht en ook op het water. Met tal van ondersteunende activiteiten is het de bedoeling zo veel bezoekers naar de regio West-Friesland te trekken. De nieuwe productie kost maar liefst het achtvoudige van de vorige show. ,,Gelukkig zijn veel mensen alweer enthousiast”, lacht Van Leeuwen. In maart van dit jaar wist de ambitieuze Enlchuizer met ‘De Thuishaaldertjes’ viermaal de grote zaal van de Hoornse schouwburg Het Park vol te krijgen, nadat dezelfde show in december ook al zes keer uitverkocht raakte in De Nieuwe Doelen in Enkhuizen. De voorstelling, over geëvacueerde Amsterdamse kinderen die in de Tweede Wereldoorlog werden opgevangen in Enkhuizen, raakte bij velen een gevoelige snaar en kreeg ook lovende recensies.

Landelijke uitstraling

Zijn droom om dit stuk ooit nog eens op te voeren in Amsterdam, heeft Van Leeuwen voorlopig in de ijskast gezet. Eerst moet nu alles wijken voor ‘De Ontdeckingh’. Binnen een maand wil hij de website in de lucht hebben, een stichting en een fondsenwerfactie – ‘Misschien kunnen we VOC-aandelen uitgeven’ – opzetten voor de benodigde investering en moeten acteurs en actrices zich kunnen opgeven voor de audities. ,,De gemeente Enkhuizen is heel enthousiast om hieraan mee te werken. Maar er moeten natuurlijk ook nog veel gesprekken volgen. ‘De Thuishaaldertjes’ was wat dat betreft nog heel lokaal, dit nieuwe project moet een voor Enkhuizen en West-Friesland landelijke uitstraling met veel spin­off krijgen.”

Dood en verderf

‘De Ontdecldngh’ draait in de eerste plaats om de drie grote Enkhuizer ontdekkingsreizigers: Dirck Gerritszoon Pomp (1544-1608), bijgenaamd Dirck China, Jan Huygen van Linschoten (1563-1611) en Lucas Janszoon Waghenaer (1533-1606). Aan de hand van opgetekende verhalen uit die tijd wordt ook een beeld geschetst van het leven in de Gouden Eeuw, een avontuurlijke periode, maar ook eentje van dood en verderf. Andere rollen in het stuk zijn weggelegd voor historische personages als stadsdokter Paludanus en herbergierster Kaat Mulder, die zeelieden ronselde voor de koopvaardij.

Slechteriken zijn er natuurlijk ook, zoals de VOC-bewindhebber en regent Jan Simonsz Blauhulck, die zijn dienstmeid bezwangerde en tot een abortus dwong die zij niet overleefde. ,,Maar er zijn nog veel meer interessante rollen, zoals die van een seriemoordenaar met 99 slachtoffers, die in die tijd in Enk­huizen is terechtgesteld”, vertelt Van Leeuwen handenwrijvend. Doelstelling is om ‘De Ontdeckingh’ van 23 augustus tot 9 september een aantal keren op te voeren op de kop van de Gependam, die voor die gelegenheid wordt omgedoopt tot de ‘Kaep Enckhuysen’. Voor het stuk wil van Leeuwen gebruikmaken van maar liefst drie podia, waar allerlei verwikkelingen plaatsvinden. ,,Het hoofdpodium komt op de wal, het tweede podium is het water, waar scenes op schepen zullen plaatsvinden en het derde podium daarachter wordt een black box.”

Deze black box op pontons in het water is een scherm van 18 bij 5,5 meter met losse digitale panelen, dat eruit ziet als een omlijst schilderij, waarop Van Leeuwen fragmenten uit 17e-eeuwse schilderijen gaat projecteren. ,,Eigenlijk zijn het een soort digitale decorstukken, waarmee je steeds nieuwe combinaties van settings kunt maken. lets soortgelijks heb ik met mijn bedrijf TIF Creative Concepts ook gedaan voor de tentoonstelling ‘Eten en drinken in de 17e eeuw’ van het Westfries Museum.”

Het scherm krijgt transparantie bij belichting van objecten aan de achterzijde. ,,Die techniek hebben we ook toegepast bij ‘De Thuishaaldertjes’, waardoor je aan de achterzijde van het scherm ook acteurs kunt toevoegen aan het beeld dat de toeschouwer ziet. Dat gebeurt op meerdere speelniveaus die ook weer in hoogte verschillen.” Om de spelers bij de black box te krijgen, wil Van Leeuwen in het water ook een dijk aanleggen, die in directe verbinding komt te staan met de coulissen en de kleedkamers.

900 toeschouwers

Op het terrein komt ook een tribune voor ruim negenhonderd toeschouwers, maar de hele setting biedt nog veel meer mogelijkheden. ,,Aan het theaterstuk kun je in samenwerking met musea, middenstand, horeca en bedrijfsleven allerlei extra evenementen koppelen om de stad en regio te promoten. Ik denk aan buitenfilms, maar ook een arrangement met het Westfries Museum in Hoorn, waarbij het publiek eerst het museum bezoekt, daarna naar Enkhuizen zeilt met een verteller aan boord, waarna zij op de Kaep Enckhuysen aanschuiven voor een Gouden Eeuw-diner en daarna de voorstelling bekijken. Maar de Gependam en het Dirck Chinaplein bieden ook ruimte voor een Gouden Eeuw-themamarkt en allerlei exposities. Je kunt hier van alles omheen bedenl<en. Het zou natuurlijk prachtig zijn om dan ook de Halve Maen weer naar Enkhuizen te halen.”

Van Leeuwen kan opnieuw beschikken over hetzelfde productieteam dat ook de schouders onder ‘De Thuishaaldertjes’ zette, met daarin sleutelrollen voor regisseuse Esther Lagerweij (theaterschool De Cast), Annet Langedijk en Ilona Palasthy. Ook Oud Enkhuizen, het Westfries Archief en Archeologie Westfries­land hebben hun medewerking toegezegd.

Paul Gutter, Noordhollands Dagblad 22 december 2017